Home     Grasduinen     Over     Zoektips     FAQs     Disclaimer     Meertens Instituut         english

Nederlandse Liederenbank

        - strofezoeken
        - melodiezoeken met klavier        
  
sorteer op



genre:                                        

virelai-ballade

categorie: formele genres
middeleeuwse dichtvorm die in beginsel begint met een refrein gevolgd door twee onderling formeel en muzikaal gelijke stollen, en een staart die qua vorm en melodie gelijk is aan het refrein. In het virelai zijn de rijmklanken van de staart en het refrein gelijk; in de virelai-ballade verschillen ze van elkaar. De virelai is een van de Franse formes fixes; de virelai-ballade is een "germaanse" variant.

Genre virelai-ballade: 73 liederen.


voorbeeld 1



voorbeeld 2

[stol 1:]
Ghelucke und heil zu nuwen jaer
Wunssche ich dem lieben vrauwelijn.
[stol 2:]
Is hait mich gestricket in blauwen vaer,
Umb das ich sulde gestedich sijn.
[staart:]
Was sij gebiet, ich wil alsoe
Und al mijn truren abelain.
Ir tzairte lijf gevoget mir also,
D ich ir wil sijn onderdain.
[refrein:]
* Ewich dijn wil ich doch bliven
Und leben altzijt anevanck,
S und t dae mit auch striven,
Of das ich lebe dir tzo danck.

Eerste strofe, met refrein, van een driestrofig nieuwjaarslied uit het Berlijns Liederenhandschrift (Noordelijk Nederrijngebied, ca. 1425-1430). Dit is geen virelai maar een virelai-ballade omdat de staart en het refrein weliswaar dezelfde vorm hebben, maar de rijmklanken verschillen.
naar dit lied
[koprefrein:]
Mi esset droeve van haer te sine:
Nochtan lide ic bi haer pine;
Dat doet rechter minnen cracht.
[stol 1:]
Menech creature es blide,
Die onthier in sorgen was.
[stol 2:]
Dats natuerlic jegen den tide;
Doch hout mi minne in enen pas.
[staart:]
Si doet mi, dat ic verswine.
Genade, cuusche werde fine!
Om u pensic dach ende nacht.
[refrein:]
Mi esset droeve van haer te sine:
Nochtan lide ic bi haer pine;
Dat doet rechter minnen cracht.

Uit: Manessische Liederhandschrift (ca. 1300). Eerste van drie strofen van een virelai van Hertog Jan I van Brabant, voorafgegaan door een koprefrein. Dit is een virelai omdat de rijmklanken van de staart dezelfde zijn als die van het refrein.
naar dit lied