|
Engelse fortuin |
De melodie, in de dorische modus, van de Engelse fortuin (ter onderscheiding van die andere populaire Franse fortuinmelodie: "Fortune hélàs pourquoi") heeft waarschijnlijk een Engelse oorsprong. In Engeland vinden we de melodie in toneelstukken van o.m. Fletcher en Beaumont. Voorts zijn talloze luit- en klavierbewerkingen overgeleverd van Dowland, Byrd, Sweelinck e.a. In 1589 vinden we de eerste verwijzing naar de melodie "Fortune my Foe" bij een lied op "The life and deathe of Dr. Faustus the great Cunngerer". In Engeland was de melodie de meest gebruikte voor balladen in de 16e en 17e eeuw. In de Nederlanden duiken de eerst contrafacten in liedboeken op rond 1600, en gedurende de gehele 17e en een deel van de 18e eeuw zal de melodie veelvuldig worden gebruikt, met name voor lamentaties en andere droevige teksten, waaronder ballades over moordenaars en executies. Zie ook Una McIlvenna, Singing the news of death: execution ballads in Europe 1500-1900. Oxford [etc.], Oxford University Press, 2022, 61ev.
|
|
beginregel
auteur | titel
bron |
wijsaanduiding
standaardnaam melodie
strofeschema |
muz.
mp3
scan
|
|
|
|
|
Meelankoely / Wech neemt myn vruecht te mael
|
Een maech seer schoen hout mij In haer bestueren
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsLdGA Ga1474 ([1590 ca.] [na 1594]), f23r
[nr. 21]
|
.2A,3B.2A,3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Een maech [!] seer schoen / hout my In haer bestier
|
melankoely wech neemt myn vruecht te mael
|
|
|
liefde Is Tfondament [naamspreuk] / De Witte [...]
|
Engelse fortuin
|
|
| HsLdGA Ga1474 ([1590 ca.] [na 1594]), f49r
[nr. 43]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Schoen lief en mach / u hart beweegen niet
|
alst begint
|
|
|
Een nieu liedeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsLdGA Ga1474 ([1590 ca.] [na 1594]), f65r
[nr. 54]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Lief Int seekreten, mijn Jonck hert krenken doet [...]
|
Van de engelsche voertuin
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsLdGA Ga1474 ([1590 ca.] [na 1594]), f132r
[nr. 105]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Een die heeft my,, in venus brandt gestelt / [...]
|
Fortune Englese
|
|
|
Liedeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 76H10 (1592-1606), f125v
[nr. 52]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
|
|
O Godt divin die alle dingen regeert, / Wat mach [...]
|
van Engelsche fortuijn
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 76H10 (1592-1606), f133r
[nr. 55]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
|
|
Schoon lieff en mach,, u hert bewegen nijet, / [...]
|
fortuijn Angloijs
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 76H10 (1592-1606), f140r
[nr. 58]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
|
|
Der minnen strael,, heeft mijn jongh' hart [...]
|
Van D'engelsche fortuijne
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 76H10 (1592-1606), f145r
[nr. 61]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
|
|
D'Engelsche fortune
[instr.] |
D'Engelsche fortune
|
 |
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsThysius (1595-1630), f387r
[nr. 684]
|
|
|
|
|
|
|
[geen wijsaanduiding]
[instr.] |
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsThysius (1595-1630), f387r
[nr. 685]
|
|
|
|
|
|
|
Fortune Jo. Doulande
[instr.] |
Fortune Jo. Doulande
|
|
|
Jo. Doulande / Dowland, John
|
Engelse fortuin
|
|
| HsThysius (1595-1630), f387v
[nr. 686]
|
|
|
|
|
|
|
La Saltarelle
[instr.] |
La Saltarelle
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsThysius (1595-1630), f462r
[nr. 828]
|
|
|
|
|
|
|
Eylaes ick ly In myn hert swaer tourment / om dat [...]
|
d'engelse fortuijn
|
|
|
Een nieu Liedeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 135K36 (1598-1600), f58r
[nr. 42]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Lieffde int secreet / Myn jonck hert krencken doet
|
denghelsche fortuijn
|
|
|
Een Amoureus Liedeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsDHKB 135K36 (1598-1600), f102r
[nr. 65]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Lyeffde in sekreet / Mijn jonck hart krencken doet
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsArRA 412 (1598-1633), f134r
[nr. 10]
|
.2A.3B.2A.3B.2c.3D.2c.3D
|
|
|
|
|
|
Lyeffd int secreet myn jonck hart crencken doet / [...]
|
Ick lyd' in mijn hart tourment
|
|
|
Een nijeu lydeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsOxBL Douce221 ([1598 ca.]), f102r
[nr. 5]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
|
|
Hoe valt ghij mij Cupido dus rebel, / dus hart en [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsOxBL Douce221 ([1598 ca.]), f139r
[nr. 7]
|
.5A.5A.5B.5B
|
|
|
|
|
|
Den mondt die claeght des herten druck versacht: [...]
|
van de Enghelsche Fortuyne
|
|
|
Viverius, Jacobus | De Ghendtsche [...]
|
Engelse fortuin
|
|
| Viverius LCZ1600 (1600), p116
[nr. 18]
|
.5A.5A.5B.5B
|
|
|
|
|
|
Een Jonckvrou schoon houdt mij in haer gewelt / [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Lamentation |
Engelse fortuin
|
|
| HsRtGB 96E13 (1600-1602), f2r
[nr. 1]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Bemint altijt, daer t'hert heel is oprecht / [...]
|
van d'engelsche Lamentatie
|
|
|
Een ander |
Engelse fortuin
|
|
| HsRtGB 96E13 (1600-1602), f3r
[nr. 2]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
O Godt den heer, verhoort myn clagen swaer / in [...]
|
vande Engelsche fortune
|
|
|
Een nieu liedeken |
Engelse fortuin
|
|
| HsRtGB 96E13 (1600-1602), f11r
[nr. 10]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Eylaes wat Eynt, sal nemen mijn verdriet, / want [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| HsRtGB 96E13 (1600-1602), f11v
[nr. 11]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
txt
|
|
|
|
|
Fortuna Englesae
[instr.] |
Fortuna Englesae
|
|
|
Hove, Joachim van den
|
Engelse fortuin
|
|
| I-Hove Flor1601 (1601), f106v
[nr. 7]
|
|
|
|
|
|
|
Hij is den Goden int gheluck ghelijck / Die [...]
|
Liefd'int secreet mijn jonck hert krencken doet
|
|
|
Heyns, Z.
|
Engelse fortuin
|
|
| Heyns VS1602 (1602), fB6r]
[nr. 1]
|
.5A.5A.5B.5B
|
|
|
|
|
|
Peerle der vrouwen,, soet, / Verciert met aller deugden
|
d'Engelsche Lamentatie
|
|
|
Lenaerts vander [...] | Een ander
|
Engelse fortuin
|
|
| LenaertsvanderGoes Druiventros1602 (1602), p38
[nr. 18]
|
.2a 1B.3c.2a 1B.3c.2D.3e 3e.3D
|
|
|
|
|
|
Minnelick schoon,, gelaet, / Rancke mijns levens [...]
|
Op de voorgaende wijse
|
|
|
Lenaerts vander [...] | Een ander
|
Engelse fortuin
|
|
| LenaertsvanderGoes Druiventros1602 (1602), p39
[nr. 19]
|
.2a 1B.3c.2a 1B.3c.2D.3e 3e.3D
|
|
|
|
|
|
Eerbare, soete,, jeught, / Bloemken weert alder eeren
|
Op de selve wijse
|
|
|
Lenaerts vander [...] | Een ander
|
Engelse fortuin
|
|
| LenaertsvanderGoes Druiventros1602 (1602), p41
[nr. 20]
|
.2a 1B.3c.2a 1B.3c.2D.3e 3e.3D
|
|
|
|
|
|
Schoon uutgelesen,, greyn, / Dierbaer bloemken [...]
|
Op de voorgaende wijse
|
|
|
Lenaerts vander [...] | Een ander
|
Engelse fortuin
|
|
| LenaertsvanderGoes Druiventros1602 (1602), p42
[nr. 21]
|
.2a 1B.3c.2a 1B.3c.3D.3e 3e.3D
|
|
|
|
|
|
Correct schoon beelde,, reyn, / Volmaectste onder vele
|
Op de voorgaende wijse
|
|
|
Lenaerts vander [...] | Een ander
|
Engelse fortuin
|
|
| LenaertsvanderGoes Druiventros1602 (1602), p44
[nr. 22]
|
.2a 1B.3c.2a 1B.3c.2D.3e 3e.3D
|
|
|
|
|
|
Lief int secreet, mijn jonck hert krencken doet, [...]
|
Enghelsche Fortuyne
|
|
|
|
Engelse fortuin
|
|
| NLusthof1602 (1602), 1p16
[nr. 14]
|
.2A.3B.2A.3B.2C.3D.2C.3D
|
|
|
|
