Nederlandse Liederenbank

	Nederlandse Liederenbank	- strofezoeken - melodiezoeken met klavier
	sorteer op

tabelbreedte

Twee emmertjes water halen Twee emmertjes pompen

Het spel- of dansliedje "Twee emmertjes water halen" komt met talloze tekstvarianten voor in Noord- en Zuid-Nederland en België. De oudste optekeningen door verzamelaars van volksliedjes als Boekenoogen, Bakker, Franken, Donders en Van Vloten dateren uit de 19e eeuw. maar zoals wel vaker bij liedjes die van mond tot mond worden doorgegeven kan het al eerder zijn ontstaan. Het is in elk geval tot ver in de 20e eeuw gezongen op het schoolplein, en misschien klinkt het nog wel op een enkele school of crèche.

De versie die de meesten zullen kennen is de volgende:

Twee emmertje water halen
Twee emmertjes pompen
De meisjes op de klompen
De jongens op de houten been
Rij maar door mijn straatje heen
Van je ras ras ras rijdt de koning door de plas
Van je voort voort voort rijdt de koning door de poort
Van je erre ere erre rijdt de koning door de kerk
Van je één-twee-drie!

We weten niet wie de auteur is, noch precies wanneer het versje ontstaan is.
Op het eerste gezicht lijkt de tekst nogal onsamenhangend omdat het eerste deel over jongens en meisjes gaat en in het tweede deel opeens een koning opduikt. Als je weet dat in 18e en 19e eeuwse liedjes soms erotische woordspelingen en dubbelzinnigheden zaten, krijgt de inhoud van het lied een heel andere lading. De woorden "koning", "Jantje", "houten been"of "kleuter" waren synoniemen voor het mannelijk geslachtsdeel; de woorden "tuintje", "hof" en "kerk" beeldden het vrouwelijk geslachtsdeel uit.

Voor ons is "Twee emmertjes water halen" een kinderlied, maar dat was het van oorsprong misschien niet Dat wil niet zeggen dat zo'n lied niet ook door kinderen werd gezongen. Onze opvattingen van wat een kinderlied is, zijn nu eenmaal sterk gevormd door opvoedings- en beschavingsidealen uit de verlichting en daarna.

De Vlaamse antropologe Marita de Sterck (En rijen is plezant. 69 vuile Vlaamse volksliedjes, tot lering en vermaak van jong en oud. Van Halewyck, 2008.) legt een verband tussen gezelschapsliedjes in onze streken en het gebruik van liedjes bij rituelen onder niet-inheemse volken. Daar zorgt het zingen van liedjes naast een collectief zangplezier voor het aan elkaar smeden van generaties en voor het doorgeven van tradities, waarbij ook ruimte is voor variatie en flexibiliteit. Meisjes krijgen op deze manier in metaforen al over de geneugten van de lichamelijke liefde te horen.

Bert van Zandwijk (https://bertvanzantwijk.com/2016/08/20/twee-emmertjes-water-halen/) betwijfelt of die dubbelzinnige lezing klopt en ziet in de koning Lodewijk Napoleon, die enigszins mank liep, eigenhandig meehielp na overstromingen ("door de plas"), en de katholieken weer openlu]ijk hun geloof liet belijden ("door de kerk").

beginregel
auteur | titel
bron

wijsaanduiding
standaardnaam melodie
strofeschema

muz.
mp3
scan

Mietje ging eens water halen / Mietje ging eens [...]

[geen wijsaanduiding]