|
Van het Vriesje |
Een jongeman ("Vriesken" = Fries?) brengt de nacht door bij zijn geliefde, een getrouwde vrouw. 's Ochtends bij het verlaten van het huis trekt hij, als vermomming, de kleren van zijn geliefde aan. Wanneer hij de echtgenoot van de vrouw tegen komt, herkent deze de kleren. Hij maant de Fries deze vrouwenkleren uit te trekken en als een man te vechten. De Fries laat daarbij het leven. De man gaat naar huis, alwaar zijn vrouw op de Fries wacht. Zij zou wel willen sterven wanneer ze hoort dat haar echtgenoot haar geliefde heeft omgebracht. In 18e-eeuwse versies verklaart de man dat hij nu het klooster in wil zodat hij zijn vrouw niet meer hoeft te zien.
Oudste Nederlandstalige optekening in het Antwerps Liedboek 1544 (nr. 92). De stijl, met de vele herhalingen, is typerend voor het mondeling overgeleverde lied. De woordkeus, het assonerende rijm en de situering in de Middeleeuwen doen vermoeden dat het lied uit een vroegere periode dateert. Het lied van het Vriesken is ook overgeleverd in een aantal 17e- en 18e-eeuwse liedbundels in de noordelijke Nederlanden. In de bundel DAL1639 p16 komt het lied voor met wijsaanduiding "Een boerman had een domme zin". Bij dat lied, dat in dezelfde Amsterdamse bundel voorkomt, staat "het Vriesken" als wijsaanduiding. Mogelijk werden beide liederen dus op dezelfde melodie gezongen, wat gezien strofevorm en thema (overspel) niet onlogisch lijkt. Zie verder Het Antwerps Liedboek, ed. Van der Poel e.a., 2004.
tekst
|
|
beginregel
auteur | titel
bron |
wijsaanduiding
standaardnaam melodie
strofeschema |
muz.
mp3
scan
|
|
|
|
|
Ick sye dy murgen stern bryt / vyl op vryesken [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
|
Een boerman had een domme zin
|
|
| HsCoBB CB61 (1400-1405 (lied: 16e eeuw)), f108v
[nr. 1]
|
.4A.4A.3B.4C.3B
|
|
|
|
|
|
Ick sie die morghen sterre breyt. / Wel op [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Vant Vriesken |
Een boerman had een domme zin
|
|
| AntwLb1544 (1544), f52v
[nr. 92]
|
.4A.4A.3B.4C.3B
|
|
|
|
|
|
De Velden stonden groen en daer toe breydt, / Tot [...]
|
Een Boerman had een domme sin, &c
|
|
|
Van den Mayer ende Vrieseman |
Een boerman had een domme zin
|
|
| DAL1639 ([1639+]), p16
[nr. 6]
|
,5A,5A 4b.4C 4b
|
txt
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en daer toe breyt / Tot [...]
|
Een Boerman had een domme &c.
|
|
|
Van den Maeyer ende Vrieseman |
Een boerman had een domme zin
|
|
| HOLb1640 ([1640 ca. / 1630-1640]), p54
[nr. 38]
|
.5A 5A 4b.4C 4b
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en daer toe bereyd; / Tot [...]
|
Als't begint
|
|
|
Een oud Lied van een Maeyer en een Vriese-mun [!] |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Coll Nijhoff ([1700 ca.]), p227
[nr. 101]
|
.4A.4A.4b.4C.4b
|
|
|
|
|
|
De velde stonden groen en daer toe breyt, / Tot [...]
|
Als 't begint
|
|
|
Een oud Liedeken van een Maeyer ende een Vrieseman |
Een boerman had een domme zin
|
|
| NiVGrWV1719 (1719), p68
[nr. 39]
|
.4A.4A.3b.4C.3b
|
|
|
|
|
|
De Velden stonden groen en daer toe breyt, / Tot [...]
|
Als 't begint
|
|
|
Een oud Liedeken, van een Mayer, ende een Vriese-Man |
Een boerman had een domme zin
|
|
| GoNachtegaal(1)1740 ([1732-1748]), p81
[nr. 35]
|
.4A.4A.3b.4C.3b
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en daer toe breit, / tot [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
XVIII. Van den Maijer ende Vrieseman |
Een boerman had een domme zin
|
|
| HoraeBelgicae HVl1833 (1833), p147
[nr. 48]
|
|
|
|
|
|
|
Ic sie die morghensterre breit, / wel op, [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Friese. 129 |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Uhland Volkslieder(1) (z.j.), p199
[nr. 24]
|
|
|
|
|
|
|
«Ic sie die morghensterre breit, / Wel op, [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
CXI. DE HEER EN DE FRIES |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Willems OVLd1848 (1848), p265
[nr. 108]
|
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en daer toe bereyt; / Tot [...]
|
Een boerman had een dommen sin
|
|
|
VAN DEN MAYER EN DEN VRIESEMAN |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Willems OVLd1848 (1848), p267
[nr. 109]
|
|
|
|
|
|
|
'Ic sie die morghensterre breit: / wel op, [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
Nr. 36. Der Herr und der Friese |
Een boerman had een domme zin
|
|
| HoraeBelgicae NVl1856 (1856), p104
[nr. 38]
|
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen ende daer toe breit, / [...]
|
Een boerman had een domme sin
|
|
|
Nr. 37. Der Meier und der Friese |
Een boerman had een domme zin
|
|
| HoraeBelgicae NVl1856 (1856), p107
[nr. 39]
|
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en welbereid, / Tot [...]
|
Als 't begint
|
|
|
Een oud lied van een Maaijer en een Vrieseman |
Een boerman had een domme zin
|
|
| LuJager1863 ([1863-1880]), p50
[nr. 33]
|
|
|
|
|
|
|
Ick sie die morghensterre breyt / wel op, [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
 |
|
33. Ick sie die morghen sterre breyt (Van 't [...] |
Een boerman had een domme zin
(2)
|
|
| Van Duyse (1903-1908), I, p191
[nr. 85]
|
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en daer toe breit / tot [...]
|
[geen wijsaanduiding]
|
|
|
33. B. |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Van Duyse (1903-1908), I, p193
[nr. 86]
|
|
|
|
|
|
|
De velden stonden groen en welbereid, / Tot [...]
|
Als 't begint
|
|
|
5. EEN OUD LIED VAN EEN MAAIER EN EEN VRIESEMAN |
Een boerman had een domme zin
|
|
| Haan HK1968 (1968), p16
[nr. 6]
|
|
|
|
|
