Home     Content     Browsing     Search Tips     FAQs     Progress     Disclaimer     Meertens Institute         dutch


Dutch Song Database


16. ROSEMONT

[>Jonge vrouw spelend op een klavecimbel (Acta virum probant)/ Young woman playing the harpsichord (Acta virum probant), 1659 (National Gallery, Londen).]

"Johannis Ruckers me fecit", zou men verwachten op het klavecimbel dat hier is afgebeeld, maar wie goed kijkt, leest "Johannis Steen fecit". Steen zette zijn naam graag op geestige plekjes, doorgaans op stenen. De tekst op de klep, Acta virum probant (aan zijn daden leert men de man kennen), blijkt zich ook voor een grap te lenen. De man die zich door zijn daden moet bewijzen leunt namelijk op het klavecimbel zal zo dadelijk de luit ter hand nemen die door een bediende wordt aangedragen. En wie weet wat hij daarna doet. Vooralsnog is de klaveciniste geconcentreerd op haar muziekboek. Wat kan er in hebben gestaan? Een idee geeft het zgn. Leningrad Manuscript, met name een gedeelte daarvan dat rond 1650 in de Republiek moet zijn ontstaan. Het bevat behalve een fantasie en een toccata van Sweelinck veel liedjes en dansmelodie?n bewerkt voor klavecimbel.

"Joannes Ruckers me fecit" is what one might expect to see on the harpsichord painted here, but if the viewer looks closely, he will see "Johanis Steen fecit". Steen liked to sign his name in witty places, usually on stones ('Steen' means 'stone'). The Latin tag 'Acta virum probant' (the deed gives the measure of the man) on the lid is also apparently a joke. The man who has to prove himself by his deeds is leaning against the harpsichord, but he will soon take up the lute that a servant is bringing in. Who knows what he might do after that? The harpsichordist is concentrating for the moment on her music book. We may wonder what pieces might have been in it, and the so-called Leningrad manuscript may well provide our answer: one part in particular undoubtedly originated in the Republic around 1650 and contains a great many songs and dance melodies arranged for harpsichord, as well as a fantasia and a toccata by Sweelinck.

Bron: Leningrad Manuscript, sectie 3 (Nederland, kort na 1650)
Translation: Peter Lockwood

Camerata Trajectina (artiest), De muzikale wereld van Jan Steen = The musical world of Jan Steen / Jan Steen: schilder en verteller = Jan Steen: Painter and storyteller. GLO 6040
1996
1: 16