Home     Content     Browsing     Search Tips     FAQs     Progress     Disclaimer     Meertens Institute         dutch


Dutch Song Database


19. FIERE PINXTER BLOM

[>>De kleine collectant/ The little alms collector, ca. 1663-1665 (Mus?e du Petit Palais, Parijs).]

Het kind met het witte kleed en het kroontje op het hoofd is de Pinksterblom of Pinksterbruid. Met haar jeugdige gevolg liep zij, mooi versierd, op Pinksteren langs de deuren om geld op te halen. Het ging daarbij niet altijd zo zachtzinnig toe als hier bij Steen; soms moest het omzingen zelfs worden verboden, zoals in Amsterdam in 1612 wegens 'aanmatigde vryheden'. In Kennemerland - waar Steen woonde toen hij dit schilderij maakte - werd zo'n verbod in 1635 uitgevaardigd.
Er werd bij gezongen en soms ook gedanst. Uit de Gouden Eeuw is daarvan alleen ??n melodie bekend, Fiere Pinxter Blom, zonder woorden. Een mondelinge optekening uit Friesland uit het einde van de negentiende eeuw past er nog wonderwel op.

The child in the white dress and a coronet on her head is the Whitsun Bride. Beautifully dressed, she went at Whitsuntide with her youthful companions from door to door to collect money. This did not always proceed as peacefully as Steen here portrays; at times the singing from door to door was even forbidden, as it was in Amsterdam in 1612 because of 'presumptuous liberties'. Such a ban was issued in 1635 in Kennemerland, where Jan Steen was living when he made this painting. There was always singing and sometimes dancing as well. A melody called Fiere Pinxter Blom is the only remnant of songs for this ceremony that has survived from the Golden Age. although its words have been lost. A text handed down by word of mouth from Friesland from the end of the 19th century still fits this melody very well. The cruelty of the text suggests an ancient origin: "Here comes our proud Whitsun flower! Isn't she beautiful? If she loses her virginal flower - like fair Jansje did - then we will sell her. Her skin will be stripped off, and the dogs will gnaw at her bones!"

Hier komt onze fiere pinksterblom
En hier komt zij haar gangen,
Met haar rode krans al om haar hoed,
En haar volbloeiende wangen.
Is dat dan geen fiere pinksterblom?
Zij wou 't zo graag ereis wezen.
Verloor zij dan haar fiere maagdeblom,
Zij kreeg 't van 't lange jaar niet weerom.

Doe 't lange jaar ten ende waar,
Mooi-Jansje most in de krame.
Van zo'n schone jonge dochter fijn,
Mooi-Jansje is haar name.
As Mooi-Jansje dan niet dogen (*1) wil,
Dan willen wij haar graag verkopen,
Brengen wij haar voor de vellemakersdeur,
De vellekens hoog opstropen.
As dat velleke hoog opstropen is,
Dan is zij nog niet verloren.
De hondetjes hebben dat vleeske zo lief,
Als de beenderkes uutverkoren.

(*1): deugen

Melodie uit: Oude en nieuwe Hollantsche Boeren Lieties en Contredansen, Amsterdam ca 1700. Tekst: volksmond, Friesland 1895.
Translation: Peter Lockwood

Camerata Trajectina (artiest), De muzikale wereld van Jan Steen = The musical world of Jan Steen / Jan Steen: schilder en verteller = Jan Steen: Painter and storyteller. GLO 6040
1996
1: 19