Home     Content     Browsing     Search Tips     FAQs     Progress     Disclaimer     Meertens Institute         dutch


Dutch Song Database


[17] O KERSNACHT, SCHOONER DAN DE DAEGEN
Het stuk handelt over de inname van Amsterdam door de Kennemers in 1304. Door een verradelijke list is de vijand de stad binnengevallen, nota bene tijdens de kerstnacht. Heer Gijsbrecht van Aemstel maakt zich op voor de strijd. De Rey van Klarissen (nonnenkoor) zingt in hun klooster aan de Heiligeweg een lied waarin zij terugdenkt aan die andere bloedige gebeurtenis rond Christus' geboorte, de kindermoord door Herodes. Ook deze nacht zulen vel onschuldigen sterven. In navolging van evangelist Mattheus legt Vondel een verband met de oudtestamentische profetie over Rachel, ontroostbaar wegens het verlies van haar kinderen.

O Christmas night, more beautiful than the days
This play is about the taking of Amsterdam by the Kennemers in 1304. By traitorous treachery, the enemy has invaded the city, and on Christmas night, no less. Lord Gijsbrecht van Aemstel prepares himself for the battle. The Chorus of Clares (nuns of the Order of St. Clare) sing in their cioister on Holy St a song in which they think back on that other bloody occurrence around the birth of Christ, the Slaughter of the Innocents by Herod. Also on this night many innocents will die. lmitating St Matthew, Vondel makes a connection with the Old Testament prophecy about Rachel, who could not be comforted because of the loss of her children.

O Kersnacht, schooner dan de daegen,
Hoe kan Herodes 't licht verdraegen,
Dat in uw duisternisse blinckt,?
En word geviert en aengebeden?
Zijn hooghmoed luistert na geen reden,
Hoe schel die in zijn ooren klinckt.

Hy pooght d'onnoosle (*1) te vernielen
Door 't moorden van onnoosle zielen,
En weckt een stad en landgeschrey,
In Bethlehem en op den acker,
En maeckt den geest van Rachel wacker,
Die waeren (*2) gaet door beemd en wey;

Dan na het westen, dan na'et oosten.?
Wie zal die droeve moeder troosten,
Nu zy haer lieve kinders derft??
Nu zy die ziet in 't bloed versmooren,?
Aleerze naulix zijn geboren,
En zoo veel zwaerden rood geverft?

Zy ziet de melleck op de tippen
Van die bestorve en bleecke lippen,
Geruckt noch versch van moeders borst.?
Zy ziet de teere traentjes hangen,?
Als dauw, aen druppels op de wangen;
Zy zietze vuil van bloed bemorst.
??
Zoo velt de zein (*3) de korenairen.
Zoo schud een buy de groene blaeren,
Wanneer het stormt in 't wilde woud.
Wat kan de blinde staetzucht (*4) brouwen,?
Wanneerze raest uit misvertrouwen!
Wat luid zoo schendigh dat haer rouwt!
?
Bedruckte Rachel, schort dit waeren; (*5)
Uw kinders sterven martelaeren, (*6)
En eerstelingen van het zaed,
Dat uit uw bloed begint te groeien,
En heerlijck tot Gods eer zal bloeien
En door geen wreedheid en vergaet.

(*1): onschuldige (Jezus)
(*2): zwerven
(*3): zeis
(*4): nietsontziende machtsdrang
(*5): houd op met dit rondzwerven
(*6): als martelaren

Melodie uit Livre septi?me, Amsterdam 1644.

Translation: Ruth van Baak Griffioen

Camerata Trajectina (artiest), Theatermuziek uit de Gouden Eeuw = Dutch theatre music 1600-1650. GLO 6062
2007
1: 17