Het corpus Bonda omvat Nederlandstalige polyfonie tot en met het jaar 1600, dat wil zeggen zettingen voor twee, drie, vier of meer stemmen van Nederlandse teksten, al dan niet bewerkingen van eenstemmige liedmelodieën. In totaal gaat het om ruim 1100 meerstemmige stukken, inclusief concordanties en varianten.
De musicoloog Jan Willem Bonda (*1951) promoveerde in 1996 op het proefschrift De meerstemmige Nederlandse liederen van de vijftiende en zestiende eeuw, na een NWO-onderzoek aan de Universiteit Utrecht. In zijn boek nam hij een waardevol overzicht op van het repertoire, inclusief de bronnen en de vaak ingewikkelde relaties tussen de afzonderlijke stukken. Elke 'liedfamilie' werd door hem van een vierlettercode voorzien, bijvoorbeeld IMZH voor 'In mynen sin heb ic vercoren'.
Het corpus telde oorspronkelijk naar Bonda's eigen zeggen (diss. p. 18) 493 verschillende composities van Jacob Obrecht, Alexander Agricola, Clemens non Papa, Loduvicus Episcopius, Noé Faignient en talrijke andere componisten uit de Lage Landen, die vaak als kapelmeester in kathedralen en kerken werkzaam waren. De meeste liederen zijn wereldlijk, vaak amoureuze en zotte teksten afkomstig uit rederijkerskringen. Er zijn echter ook geestelijke liederen, vooral uit de Reformatietijd. Bij de bedoelde 493 composities komen nog concordanties, ook die met anderstalige tekst en instrumentale versies zonder tekst. Bonda liet echter de 379 meerstemmige zettingen van de Souterliedekens door Clemens non Papa, Gerardus Mes en Cornelis Boscoop buiten zijn corpus, in navolging van pionier René Lenaerts (Het Nederlands polifonies lied in de zestiende eeuw, 1933). Deze meerstemmige Souterliedekens hebben wij wel in het corpus opgenomen, alsook enkele aanvullingen.
In 1996 is de informatie uit Bonda's liederenoverzicht overgebracht in de Nederlandse Liederenbank. In 2006 stelde Bonda zijn database en studiemateriaal, bestaande uit kopieën van vaak moeilijk bereikbare bronnen, transcripties en aantekeningen, ter beschikking aan het Meertens Instituut, waar het sindsdien te raadplegen is (archief-Bonda). Het materiaal werd ingevoerd door UU-stagiaire Marieke Klein.
Het uitgebreide corpus-Bonda:
bronnen (chronologisch)
meerstemmige composities (chronologisch)
componisten (alfabetisch)
Dr Jan Willem Bonda (2009)
|
