|
|
|
[6] Rey van Klarissen uit Gijsbrecht van Aemstel
van Joost van den Vondel (1638).
O Kersnacht, schooner dan de daegen,
Hoe kan Herodes 't licht verdraegen,
Dat in uw duisternisse blinckt,
En word geviert en aengebeden?
Zijn hooghmoed luistert na geen reden,
Hoe schel die in zijn ooren klinckt.
Hy pooght d'onnoosle (*1) te vernielen
Door 't moorden van onnoosle zielen,
En weckt een stad en landgeschrey,
In Bethlehem en op den acker,
En maeckt den geest van Rachel wacker,
Die waeren (*2) gaet door beemd en wey;
Dan na het westen, dan na'et oosten.
Wie zal die droeve moeder troosten,
Nu zy haer lieve kinders derft?
Nu zy die ziet in 't bloed versmooren,
Aleerze naulix zijn geboren,
En zoo veel zwaerden rood geverft?
Zy ziet de melleck op de tippen
Van die bestorve en bleecke lippen,
Geruckt noch versch van moeders borst.
Zy ziet de teere traentjes hangen,
Als dauw, aen druppels op de wangen;
Zy zietze vuil van bloed bemorst.
De winckbraeuw deckt nu met zijn booghjes
Geloken en geen lachende ooghjes,
Die straelden tot in 't moeders hart,
Als starren, die met haer gewemel
Het aenschijn schiepen tot een' hemel,
Eer 't met een' mist betrocken werd.
Wie kan d'ellende en 't jammer noemen,
En tellen zoo veel jonge bloemen, (*3)
Die doen verwelckten, eerze noch
Haer frissche bladeren ontloken,
En liefelijck voor yder roken,
En 's morgens droncken 't eerste zogh?
Zoo velt de zein (*4) de korenairen.
Zoo schud een buy de groene blaeren,
Wanneer het stormt in 't wilde woud.
Wat kan de blinde staetzucht (*5) brouwen,
Wanneerze raest uit misvertrouwen!
Wat luid zoo schendigh dat haer rouwt!
Bedruckte Rachel, schort dit waeren; (*6)
Uw kinders sterven martelaeren, (*7)
En eerstelingen van het zaed,
Dat uit uw bloed begint te groeien,
En heerlijck tot Gods eer zal bloeien
En door geen wreedheid en vergaet.
(*1): onschuldige (Jezus)
(*2): zwerven
(*3): nl. de zuigelingen
(*4): zeis
(*5): nietsontziende machtsdrang
(*6): houd op met dit rondzwerven
(*7): als martelaren
Rei (koor) uit Vondels beroemde toneelstuk Gijsbrecht van Aemstel (1638), dat speelt in de Middeleeuwen. Door een verradelijke list is de vijand de stad binnengevallen, nota bene tijdens de kerstnacht. De Rey van Klarissen (nonnenkoor) zingt in hun klooster aan de Heiligeweg een lied waarin zij terugdenken aan die andere bloedige gebeurtenis rond Christus' geboorte, de kindermoord door Herodes. Ook deze nacht zullen vele onschuldigen sterven: de nonnen zelf die door de vijand even later verkracht en vermoord worden. In navolging van evangelist Mattheus legt Vondel een verband met de oudtestamentische profetie over Rachel, ontroostbaar wegens het verlies van haar kinderen.
Overgenomen van de CD Theatermuziek uit de Gouden Eeuw van Camerata Trajectina, Globe GLO 6062 (2007), gezongen door Hieke Meppelink en Caroline Stam. | |
|
|
Camerata Trajectina (artiest),
Literaire canon van het Nederlandse lied
|
|
2014
|
|
| 1: 6 |
|
|
|
