Home     Grasduinen     Over     Zoektips     FAQs     Disclaimer     Meertens Instituut         english

Nederlandse Liederenbank


[5] LOF TOEVERLAET MARIA, SONDER SNEVEN (AL 107)

Politiek lied. De verheffing van Karel V tot Keizer van het Heilige Roomse Rijk wordt in Vlaanderen met vreugde begroet. Om precies te zijn: na de dood van keizer Maximiliaan van Oostenrijk in 1519 werd zijn kleinzoon Karel, die toen al koning van Aragon en Castilië was, door de zeven keurvorsten van het Duitse Rijk verkozen tot Rooms-Koning. Dat betekende dat hij Keizer van het Heilige Roomse Rijk zou worden, al werd hij pas in 1531 officieel door de paus gekroond. De vreugde over zijn verkiezing was groot in Vlaanderen, aangezien Karel in Gent geboren was en opgroeide in de zuidelijke Nederlanden. ln dit lied wordt Karels afstamming van Maria van Bourgondie, gravin van Vlaanderen, benadrukt. Zij was de echtgenote van Maximiliaan en grootmoeder van Karel. De lieddichter beschouwt deze verbintenis van de Vlaamse gravin met het Habsburgse huis (in heraldieke termen: van Leeuw met Arend) als een versterking van de Vlaamse stam.

De komst van Karel was voorzien in profetieën. Volgens de ziener Alonse Fresant zou de keizer de heersers uit het Oosten verslaan om het Heilige Land te veroveren en verder optrekken tot bij de Droge Boom, die zich bevindt op de plaats waar ooit het paradijs was. Daar zou de paus dan een mis opdragen, zodat de boom tot bloei kon komen.

A political song. The elevation of Charles V to Emperor of the Holy Roman Empire was greeted with joy in Flanders. To be more precise: after the death of Emperor Maximilian of Austria in 1519, lhe seven Prince Electors of the German Empire chose Maximilian's grandson Charles, at that time king of Aragon and Castile, as Roman Emperor. This meant that Charles would become Holy Roman Emperor after his official coronation by the Pope in 1531. There was great joy at his nomination in Flanders, seeing that Charles had been born in Ghent and had been brought up in the southern Low Countries. ln this song Charles' descent from Maria of Burgundy, countess of Flanders, is emphasised. Maria was the wife of Maximilian and Charles' grandmother. The poet sees this link between the Flemish countess and the house of the Hapsburgs (in heraldic terms, between the Lion and the Eagle) as a strengthening of the Flemish line.

Vanden Keyser
 
Lof toeverlaet Maria, sonder sneven, (*1)
Dies (*2) mogen wi wel loven sonder respijt: (*3)
Den keyserliken hoet die is ons coninc bleven! (*4)
Dies moghen wi wel maken groot jolijt
In desen tijt ende al met hem verblijden
Ende laten trueren lijden.
Van grave Jan, den vierden man (*5)
So is hi dan segt so wie can (*6)
Aloncius prophecie.

Der leeuwen stoc is nu seer hert om biten, (*7)
Want den edelen Arent is ons comen bi. (*8)
In zijn belock, tot onser alder profijten,
Wi hopen Vlaenderen wort van oorloghen vry.
Verstaet wel mi: mi heeft gedocht in droome,
Den edelen Keyser van Roome, 
Den grooten Kan, des heydens soudaen (*9)
Sal hi verslaen ende voortwaert gaen
Al totten drooghen boome.
 
O princelic graen, ghi zijt souvent idone (*10)
Want den oppersten coninc heeft u so wel versint, (*11)
Ghi sult ontfaen (*12) die keiserlicke crone.
En acht dese nijders tonghen niet en twint. (*13)
Ghi zijt gemint, wil u noch yemant deren,
Wi sullent helpen weren
Met lijf ende ghelt, als ghi op velt
U tenten stelt, der leeuwen moet swelt 
Met schilden ende met speren.

(*1): lof zij Maria, onze onwankelbare toeverlaat
(*2): daarom
(*3): terughouding
(*4): onze koning (Karel) is de keizerskroon ten deel gevallen
(*5): Karel V is de vierde mannelijke afstammeling van Jan zonder Vrees als graaf van Vlaanderen
(*6): kent
(*7): de stamboom van de Leeuw (Vlaanderen) is moeilijk te doorklieven
(*8): de edee arend (het huis Habsburg) is ons komen versterken
(*9): Khan, sultan der heidenen
(*10): o vorstelijke, uitnemende man (Karel V), u bent een bekwaam heerser
(*11): God is u zo welgezind
(*12): trek u geen snars aan van jaloerse roddelaars
(*13):

Camerata Trajectina (artiest), Egidius Kwartet (artiest), Het Antwerps liedboek 1544 = The Antwerp songbook. GLO 6058
2004
2: 5