|
|
|
[40] DRIE KONINGEN VREUGHT
[>>Het driekoningenfeest/ Twelfth Night, 1668 (Staatliche Museen Kassel).]
Het driekoningenfeest werd vooral door katholieken gevierd, met een feestmaal voor familie en vrienden. Door loting werd een koning aangewezen. Bij Steen is het lot op een jong kind gevallen, dat nu als eerste de beker mag ledigen, onder luid geroep van 'De koning drinkt!'
Behalve de familie is er een groepje potsenmakers in huis. Een carnavaleske figuur bespeelt de rommelpot, op de achtergrond staat een violist en geheel links beroert een kerel met een trechter op het hoofd de zogenoemde roosterviool: een haardrooster dat met een tang of een lepel wordt aangeslagen. Daarbij konden traditionele liederen worden gezongen, maar ook liedjes die voor de gelegenheid waren gedicht, zoals deze Drie Koningen vreught (1654). Men trekt lootjes wie de koning zal zijn en roept luidkeels 'Vive la, de Koning drinkt'; en drinkt, eet, zingt, speelt en danst.
Twelfth Night was celebrated, mainly by Roman Catholics, with a festive meal for family and friends. A king was appointed by lot, and in Steen's painting the lot has fallen to a young child, who will thus be the first to empty the cup amidst loud calls of 'The king is drinking!' In addition to the family there is also a group of buffoons in the house. A carnavalesque figure plays the rumble-pot, a violinist stands in the background and to the far left a fellow with a funnel on his head plays the so-called 'grate fiddle', a fireplace grate struck with tongs or a spoon. Traditional songs would be sung on this occasion, but there would be also songs especially made for the feast, such as this 'Twelth Night Joy' (1654). Lots are drawn to decide who will be the king, there are cries of 'Vive la, the king drinks', whilst people eat, drink, sing, play and dance.
Drie Koningen vreught
Toon: Rosemont die lach gedoken, &c.
Tsa laet ons den Koningh trecken (*1),
Wacker Zieltjes van de Min,
(Yder wil wat vreughts aentrecken (*2)
Voeght daer by een Koningin,
Hey! van vreught nu singht en sprinckt,
Vive la den Koningh drinckt.
Pas op Schencker, spoelt dat Glaesje,
't Is voor dees eerwaerde Maeght,
En jy Speelman, edel Baesje,
Speelt een reys, 't gheen 't hert behaeght,
Hey! van vreught nu singht en sprinckt,
Vive la den Koningh drinckt.
En jy Kock-neef, schaft wat eten,
Is 't Gebraen daer noch niet klaer?
Gort, je moet ons niet vergeten,
Lustigh op voor sesthien Paer.
Hey! van vreught nu singht en sprinckt,
Vive la den Koningh drinckt.
Tsa, wie sal voor 't Sotje danssen?
Wie van ons wil 't Sotje zijn?
Wacker in de bocht als Lanssen (*3),
Speelt in 't wijs, de Sotten-schijn.
Hey! van vreught nu singht en sprinckt,
Vive la den Koningh drinckt.
(*1): loten door trekking
(*2): zal vrolijk zijn
(*3): toffe kerels.
Tekst: Amsterdamsche Vreughdestroom I, Amsterdam 1655.
Melodie: Jacob van Eyck, Der Fluyten Lusthof I, Amsterdam 1649.
| |
|
|
Camerata Trajectina (artiest),
De muzikale wereld van Jan Steen = The musical world of Jan Steen / Jan Steen: schilder en verteller = Jan Steen: Painter and storyteller. GLO 6040
|
|
1996
|
|
| 1: 40 |
|
|
|
