14. EEN DROEVIGH LIEDT VAN 'T SCHIP DE SWARTE HAEN
Hoe het koopvaardijschip Zwarte Haan in 1673 door Algerijnse kapers te gronde werd gericht, na een gevecht van vijf uren op leven en dood. Stuurloos drijft de bemanning voort en strandt op een eiland waar niets eetbaars te vinden is. Na enkele maanden wordt de hongersnood zo groot, dat de schipper een dobbelsteen laat werpen om uit te maken wie ze zouden opeten. Dat wordt de hoogbootsman. Daarna moet er nog eens worden gedobbeld wie hem zal slachten. De aangewezene, Jan de Blaeuw, vervult zijn plicht maar krijgt zo'n wroeging dat hij zich verdrinkt. Uiteindelijk steekt er wind op en bereikt men Ierland.
Een droevigh Liedt van 't Schip de swarte Haen, t'zeyl gegaen van Sluys na Smirna, hoese vochten tegen vier Turcken, en de groote Hongers-noot van achtien Maets, den 2. Augusty 1673.
Stemme: Van Helena.
Aenhoort een droevigh Liedt,
Wat ick u singen sal,
Al wat 'er is geschiet
Hier op het aerdtsche dal:
Het Schip de swarte Haen
Van Sluys is afgevaren
Al na de Smirnsche kant, (*1)
Daer doe veel Turcken waren.
Vier Turcksche schepen groot
Die quamen ons aen boort;
Men spaerd' geen kruyt noch loot.
Ons Schipper, soo 't behoort,
Seyd': 'Mannen kloeck valjant,
En spaert geen lijf of leven,
Steeck 't liever in den brandt
Als aen de Turck te geven.'
Door eenen grooten windt,
Soo is ons Schip gestrant
En dat op een Eylandt
Dat men daer liggen vandt,
Genaemt [des Heren dal] (*2)
Is het Eylandt geheeten.
Wy sochten over al,
Men vond' daer niet te eten.
Seventien weken, wilt verstaen,
In dese droefheydt groot;
Men had geen spijs of dranck
En daer toe ook geen broot.
Men was met droefheyt belaen,
Men sucht soo meenigh-werven:
'Wij raken hier niet van daen,
Hier moeten wy alle sterven.'
Den Schipper seer bedroeft,
Die sprak tot ons vermaeck:
'Ick heb tot ons behoef
Daer noch een deel Toeback.'
Daer mee behielt men 't lijf
Omtrent de drie, vier weken;
Daer na al met verdriet
Drie honden opgegeten.
Die honden waren op,
Doe waren wy bedroeft;
Men wrongh sijn handen daer,
Men trock 't hayr uyt het hooft.
Den Schipper kloeck van moet,
Die sprack so menigh-werven:
''t Za, smijt den dobbelsteen,
Wie voor ons al sal sterven.'
't Viel op de Hoogh-bootsman
Het droevige nood-lot.
Hy stack sijn handen uyt,
Hy riep so seer tot Godt:
'Eet nu het vleesch van mijn,
Door hongers-noot verheven,
Het bloedt tot eenen dranck:
Ick wilt u al vergeven.'
Den Slachter quam' er aen,
Een bijl al in sijn hant.
Hy gaf hem so een slagh,
Dat hy ter aerden lagh.
Men leyd' hem op een block,
Men hieuw het vleesch in stucken.
Sy greepen al daer naer,
Men sach hem so ontrucken.
[De Slachter] had swaer berouw
En sprong doen over boort,
Soo dat hy in de grondt
Door 't water is versmoort.
Men vist hem daer we'er uyt,
Al by het schip verheven;
Men deelt sijn vleesch voorwaer
En over al gegeven.
Doen dreev' men voor den wind
Op Gods genaden heen.
Een Landt wordt ons bekent,
Een Tooren ons verscheen.
Yrlandt, wilt dit verstaen,
Kingsael (*3) raeckten wy t'lande;
Daer lagen noch vier doodt
Met menschen vleesch in d'handen.
(*1): naar Smyrna
(*2): onbekend eiland, waarschijnlijk corrupte plaats
(*3): Kinsale in Zuid-Ierland
Uit: De vermakelijcke Buys-man, Amsterdam 1703.
| 14. A SAD SHANTY ABOUT THE SHIP DE SWARTE HAEN
How the merchantman de Swarte Haen (The Black Cock) in 1673 was sunk by Algerian pirates, after a five-hour fight to the death. Out of control, the crew drifted on and were shipwrecked on an island where there was no food to eat. After several months, the starvation became so great that the skipper threw a dice to decide which of them they would eat. That was to be the chief helmsman. Then they had to throw another die to decide who was to slaughter him. The person chosen, Jan de Blaeuw, fulfilled his duty but felt so much contrition that he drowned himself. In the end, the wind rose and they reached Ireland.
A Sad Shanty about the Ship de Swarte Haen, that set sail from Sluis (in Zealand) for Smyrna, how they fought with four Turks, and the great starvation of 18 Crew, 2 August 1673.
Tune: Of Helena.
Listen to a sad song,
that I will sing to you,
all that happened
here in earthly climes.
The Ship de Swarte Haen
from Sluis (in Zealand) set sail
all the way to Smyrna
where many Turks were.
Four huge Turkish ships
they boarded us.
We spared neither gunpowder nor lead.
Our skipper, as befits him,
said 'brave men,
spare not your lives.
Rather set the ship alight
than surrender the ship to the Turk.'
Through a strong wind,
our ship stranded
on an island
that was found lying there.
The Valley of the Lord (*1)
is the island called.
We sought everywhere,
but we found nothing to eat.
Seventeen weeks (understand me well)
we spent in this great sorrow;
We had no food or drink
and also no bread.
We were filled with sorrow,
we sighed so much:
'We can't get away from here,
here we will all have to die.'
The skipper was very sad and
said to our contentment:
'I have for our needs
still a store of tobacco.'
With that we stayed alive
For three, four weeks;
Then with much sorrow
we ate three dogs.
The dogs were finished,
then we were sad;
We wrung our hands,
we tore the hair from our heads.
The skipper spoke valiantly
many times:
'Go ahead, throw the die,
Who is going to die for us all.'
It fell to the chief helmsman,
the sad fate.
He stuck out his hands,
he called out to God:
'Now eat my meat,
Through severe starvation,
Consume my blood as a drink:
I want to forgive you all.'
The butcher came up,
An axe in his hand.
He gave him such a blow,
that he fell to the earth.
He was laid on the block,
his meat was hewn in pieces.
They all grabbed for it,
you could see him torn apart.
[The butcher] had much remorse
and then he jumped overboard,
so that he
was consumed by the water.
He was then fished out again,
by the ship;
His meat was shared
and given around to everyone.
Then we drifted before the wind
at God's mercy.
We saw a land,
and a tower.
In Ireland, understand me well,
at Kinsale we came on land.
There were for more dead
with human flesh in their hands.
(*1) an unknown island (probably a corrupted name)
Translation: Martin Cleaver |
